Belgische band Amatorski is dit jaar de artist in residence van PopMonument. Na jaren van stilte was er begin dit jaar een prachtig nieuw album ‘Curves and Bends, Things Veer’ waarin ze zich lieten inspireren door de relaties tussen mens en natuur. Voor PopMonument maakt ze nieuw werk waarin ze op zoek gaat naar het sonore landschap. We spreken Inne Eysermans van Amatorski tweemaal. Eerst ruime week voor het festival in Veere. En de tweede keer een paar dagen voor de editie in Bergen op Zoom.
Portret door Marjolein Hoornaert. Livefoto’s door Miles Fischler.
PopMonument (PM): Inne, om te beginnen… hoe is het?
Inne Eysermans (IE): Ja, goed! Laatste tijd veel bezig geweest met de makersopdracht voor PopMonument. Het is geen gemakkelijke opdracht. Ik doe dit soort opdrachten wel vaker, bijvoorbeeld voor soundtracks voor film. Dat is altijd eenzelfde zoektocht. Voor PopMonument ben ik gestart vanuit de thematiek van Open Monumentendag: ‘Routes, Netwerken en Verbindingen’ en dan meer specifiek ‘De Verbinders’. Wie zijn of waren die verbinders? Het was eigenlijk na mijn bezoek aan Veere dat ik mij ben gaan richten op de 16e en 17e eeuw. Er is in die twee eeuwen ongelofelijk veel gebeurd. Een complexe tijd, met onder andere de reformatie, contrareformatie, handelspraktijken en de beeldenstorm.
PM: Je speelt in Veere in de Kleine Kerk. Hoe was het om die locatie te bezoeken?
IE: Het bracht mij een geschiedenis, een plek en periode. Het helpt als vooronderzoek om iets te maken. Ik kwam terecht in een periode van twee eeuwen, ook wel de Gouden Eeuw genoemd. De bloeiperiode van Nederland. Er is best wat kritiek op de naamgeving hiervan. Het Amsterdam Museum gebruikt die naam bijvoorbeeld niet meer. Misschien zijn die ‘verbinders’ dan niet personen maar meer de routes en verbindingen naar het verleden. Vanuit daar ben ik gestart met het kijken naar landschapsschilderijen. Die geven een mooi tijdsbeeld. Hoe zegt het landschapsschilderij iets over het landschap, de ruimte en de akoestiek? Wat vertelt het over het verleden? Deze residentie heeft mij voorlopig meer een zoektocht opgeleverd die ook nooit stopt, denk ik. In de manier waarop we ‘landschap’ benaderen, het veranderende landschap door klimaatverandering, enz.
PM: Wat ga je in Veere doen?
IE: Twee dingen. Ik ben aan het schrijven over de zoektocht en het proces van luisteren naar een landschap en een verleden. Landschapsschilderijen geven een bepaalde toegang tot dat verleden. Tegelijkertijd sta ik stil bij de klanken die de schilderijen overstijgen, de klanken die naast en achter het visuele kader aanwezig zijn en die resoneren met het landschap en tijd. Het is voor mij de route voor het maken van verbinding en biedt me een spectrum voor het maken van klanken of het inzetten van geluid. Het schrijven deel ik in de vorm van een website. En de eerste schetsen die ik maakte, werk ik samen met de band uit. Het is interessant om dit uit te gaan testen in Veere. Ik vind het van belang om het zoekende proces te laten zien in plaats van altijd maar het eindproduct. Het fijne is dat het binnen PopMonument performatief is. Het hóeft geen eindproduct te zijn.
M: Dat ervaar je juist als positief?
IE: Ja, we zitten heel erg in een industrie waarin het eindproduct en data het belangrijkste is wat telt. De context of liner notes van een album gaat volledig verloren bij streaming. Het was voor mij ook een confrontatie hiervan na het uitbrengen van ‘Curves and Bends, Things Veer’. Men feliciteert je na het uitbrengen van het album terwijl ik het proces echt veel belangrijker vind. Daarom is uitvoering ook zo interessant. Het opnieuw maken van een verhaal. Processen die een zoektocht vooropstellen krijgen weinig ruimte in de industrie. Sociale media lijken dat wat op te vangen, maar ook daar draait het vaak om visibiliteit en binnen de lijntjes kleuren. Het format kan je niet naar je hand zetten, het heeft ons eerder in de grip. Erg fijn dat dit binnen een residentie als deze andere mogelijkheden liggen (lacht).
PM: Het laatste album van Amatorski dateerde uit 2014. Waarom deze pauze?
IE: Het was een beetje het proces zoals het is gelopen. Ik heb altijd interesse in geluid en muziek, en alles wat daar tussenin valt. Ik moest mijn tijd verdelen en heb mij een periode minder gefocust op popmuziek. Al zijn er altijd schetsen gebleven van popsongs. Het nieuwe album ‘Curves and Bends, Things Veer’ gaat over de relatie tussen mens en natuur. Met PopMonument voeg ik hier een nieuwe insteek aan toe: ‘door te luisteren naar het verleden’.
PM: Hoe bepaal je de rode draad in de show?
IE: De performance in Veere wordt een probeersel. Er zit gelukkig enkele tijd tussen de beide shows, zo’n 3 maanden. De ‘working progress’ helpt mij om er verder aan te werken. Het is voor een bezoeker zeker interessant om ze beiden te zien.
PM: Hoe is het eigenlijk om weer op te treden?
IE: Ik vond het heel spannend. Het was een korte aanloop met nieuwe muzikanten, een installatie en scenografie. Flink doorwerken dus. De show in Londen als voorprogramma van Julia Holter was voor mij een kantelmoment. Ik vond het plezier weer terug. Ik kan niet precies benoemen waarom. Haar muziek werkt ook veel met tijd en kleuren. Tussen compositie en popsong. Dat heeft op mij een aantrekkingskracht en bracht mij nieuwe energie.
PM: Zaterdag speel je in Veere. De eerste keer?
IE: Ik was nog niet eerder in Veere geweest. Natuurlijk had ik er wel van gehoord. Ik ken veel mensen die er langs gaan. Dat begrijp ik wel, het is echt charmant. Zeker als je het stadje binnen komt rijden. Fenomenaal hoe die Grote Kerk Veere boven de rest uittorent.
PM: Na Veere speel je ook in Bergen op Zoom. Daar ben je al eens eerder geweest toch?
IE: Ja, in 2011 speelde we er met Amatorski in Gebouw-T. We hebben daar dagen gerepeteerd voor de show Amatorski Film. Fijn om weer terug te gaan naar Bergen op Zoom.
Update!
PM: Hoe heb je de show in Veere ervaren?
IE: Het was een mooie setting in de Kleine Kerk. Onze projecties gingen dwars door het decor van het monument. Dit project en deze shows geven mij nieuwe relaties met het album.
PM: En nu op naar Bergen op Zoom. Hoe zagen je afgelopen twee maanden er uit?
IE: Ik ben in mijn onderzoek vertrokken vanuit de Reformatie/beeldenstorm via de iconografie van landschap, naar het archeologische onderzoek van het perceel aan de Brabantse Wal waar het Vestzaktheater (het huidige café en theater waar Amatorski 14 september speelt) zich bevinden. Het project richt zich op luisteren naar ‘landschap’ als een verstrengeling van tijd en ruimte, en relaties tussen verschillende levensvormen.
PM: Ik zag op je Instagram-pagina dat je field recordings hebt gedaan. Wat ben je daarmee van plan?
IE: Ik ben teruggegaan naar Veere en daar opnames rondom het monument (Kleine Kerk) en de achterliggende natuurgebieden gemaakt, buiten de kern. Bij de jachthaven en het Veerse meer. Bij de laatstgenoemde nam ik onderwatergeluiden op. En met een contactmicrofoon op het glas nam ik omgevingsgeluid op in de Kleine Kerk. Bij landschapsschilderijen zie je slechts één perspectief. Als je luistert ervaar je een groter ‘beeld’. In Bergen op Zoom ging ik langs bij het Zwijnshoofd en eigenares Ria Denissen en haar hond Wiske en later het Mineurplein. Dat was in de middeleeuwen een moestuin en boomgaard. Door opnames in de boom komen we rechtstreeks in contact met een levendige geschiedenis van deze plek.
PM: Hoe verwerk je die opnames?
IE: We zetten ze in tijdens optredens, als intro bijvoorbeeld. Het is voor mij een zoektocht hoe klank binnen een song kan bestaan.
PM: Wat voor inzichten heeft dit project je gegeven?
IE: Het biedt ook weer inspiratie voor het nieuwe album en borduurt voort op het werk van onze laatste plaat waarin we de menselijke – en niet-menselijke relaties onderzoeken. Het heeft me ook veel inzicht gegeven in de evolutie van de term ‘landschap’. Het heeft een kritische kijk aangescherpt en tegelijkertijd brengt het zachtheid voort. Voor mij maakt de persoonlijk betrokkenheid het extra bijzonder. De gesprekken met eigenaar Ria van Vestzaktheater bijvoorbeeld. En Wiske’s getrippel op de oude kasseien van de binnenkoer die in de opnames zijn geslopen – pure vrolijkheid.
—
Amatorski stond op PopMonument Veere op 15 juni en speelt tijdens PopMonument Bergen op Zoom op 14 september..